तुळजापूरमध्ये संविधान गौरव महोत्सव उत्साहात संपन्न
तुळजापूर प्रतिनिधी
तुळजाभवानी महाविद्यालय, तुळजापूर येथे संविधान गौरव महोत्सव उत्साहात पार पडला. या वेळी 'सामाजिक न्यायाची वाटचाल व भारतीय संविधान' या विषयावर मार्गदर्शन करताना डॉ. बालाजी गुंड (राज्यशास्त्र विभाग, लाल बहादूर शास्त्री महाविद्यालय, सातारा) यांनी भारतीय संविधान हा सामाजिक न्यायाचा प्रमुख आधारस्तंभ असल्याचे प्रतिपादन केले.
संविधान: समानतेचे प्रतीक
डॉ. गुंड म्हणाले, "भारतीय संविधान केवळ कायद्यांचा दस्तऐवज नसून तो समता, स्वातंत्र्य, बंधुता आणि न्याय यांसारख्या मूलभूत तत्वांवर आधारित आहे. ‘आम्ही भारतीय लोक’ या शब्दांनी सुरू होणारी उद्देशिका जात, धर्म यापलीकडे जाऊन भारतीय नागरिकत्व सर्वोच्च मानते. समता व बंधुता टिकवून सर्वांना समान संधी देणे म्हणजेच सामाजिक न्याय."
आरक्षण आणि संधींचे वितरण
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी शेवटच्या घटकापर्यंत कल्याणकारी संधी पोहोचवण्याचा प्रयत्न केला. संविधानाच्या माध्यमातून आरक्षण व्यवस्था लागू करून तळागाळातील नागरिकांना मुख्य प्रवाहात आणण्याचा प्रयत्न करण्यात आला. मात्र, आजही अनेक घटक या न्यायापासून वंचित आहेत, त्यामुळे लाभार्थी समाजाने पुढे येणे आवश्यक आहे, असेही त्यांनी नमूद केले.
महिलांसाठी महाराष्ट्राचा पुढाकार
डॉ. गुंड यांनी स्पष्ट केले की, "महाराष्ट्र हे महिला धोरण राबवणारे पहिले राज्य ठरले आहे. देशातील पहिला माहितीचा अधिकार कायदाही महाराष्ट्रात लागू झाला. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या ‘रयतेच्या राज्य’ या संकल्पनेला अनुसरून डॉ. आंबेडकरांनी सर्वसमावेशक व्यवस्थेचा स्वीकार केला."
राजकीय आणि सामाजिक जबाबदारी
सामाजिक न्याय केवळ जातीय राजकारणातून मिळणार नाही, तर संपूर्ण समाजाने एकत्र येऊन प्रयत्न करण्याची गरज आहे. शासन ही सामाजिक न्याय लागू करण्याची प्रभावी यंत्रणा असून ती पारदर्शक असावी. बेरोजगारीचे वाढते प्रमाण आणि कल्याणकारी योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी यावर त्यांनी विशेष भर दिला.
‘हर घर संविधान’ अभियानाची गरज
"‘हर घर तिरंगा’ अभियानाप्रमाणे ‘हर घर संविधान’ अभियान राबवण्याची आज गरज आहे. संविधान सर्वोच्च असून, त्याचे संरक्षण आणि प्रचार हे प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे," असा महत्त्वपूर्ण संदेश त्यांनी दिला.
संविधान हा महासत्तेकडे जाण्याचा मार्ग – डॉ. पवार
अध्यक्षीय भाषणात प्राचार्य डॉ. पवार म्हणाले, "भारत महासत्ता होण्याच्या मार्गावर आहे, पण हा मार्ग संविधानाच्या माध्यमातून जातो, हे विसरता येणार नाही. डॉ. आंबेडकरांचा अभ्यास दांडगा होता, म्हणूनच त्यांनी अप्रतिम राज्यघटना तयार केली. बेरोजगारीचे प्रमाण १८% असून, हे आव्हान प्रभावी अंमलबजावणीनेच सोडवता येईल."
कार्यक्रमाला उत्स्फूर्त प्रतिसाद
राज्यशास्त्र विभाग प्रमुख डॉ. आबासाहेब गायकवाड यांनी प्रास्ताविक केले. सूत्रसंचालन प्रा. व्ही. एच. चव्हाण यांनी केले. कार्यक्रमास शिक्षकवृंद, विद्यार्थी व विद्यार्थिनी मोठ्या संख्येने उपस्थित होते. आभार प्रा. बी. जे. कुकडे यांनी मानले.
